Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009

Αρχιτεκτονική.
Α’ Βυζαντινή Περίοδος (μέσα 7ου αι. – μέσα 9ου αι )



Χάρτης της Κωνσταντινούπολης του Buondelmonti, περίπου 1420 μ.Χ. Προέρχεται από το βιβλίο Insularium Henrici Martelli Germani (B.M. Add. MSS. 15,760) f. 40.

Η προέλαση και κυριαρχία των Αράβων στη Μεσόγειο θάλασσα στα μέσα του 7ου αιώνα ήταν καθοριστική για τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Η μονοκρατορία της στη Μεσόγειο θάλασσα κλονίστηκε και οι συνέπειες, πολιτικές και πολιτιστικές, συγκλόνισαν συθέμελα το Βυζάντιο. Οι Άραβες λυμαίνονταν τις παράλιες παλαιοχριστιανικές πόλεις, που σιγά σιγά εγκαταλείφτηκαν από τους κατοίκους τους οι οποίοι αναγκάστηκαν να τραβηχτούν σε πιο ασφαλείς μεσόγειες περιοχές. Έδρες Επισκοπών μετακινήθηκαν, άλλες διαλύθηκαν. Και στις αρχές του 8ου αι., το 726, εκδηλώθηκε η εικονομαχική κρίση, ως αποτέλεσμα βαθιάς κρίσης αλλά και πολύ ευρύτερης αντιπαράθεσης του ανατολικού με τον ελληνορωμαϊκό κόσμο, κρίσης που υπέβοσκε σε όλη τη διάρκεια της παλαιοχριστιανικής εποχής.



Οι νέες αυτές συνθήκες προκάλεσαν τη μείωση του αριθμού και του μεγέθους των ναών αλλά και την ελάττωση της χρήσης πολυτελών υλικών. Η αλλαγή του λειτουργικού τυπικού, επέφερε και οικοδομικές αλλαγές, όπως τάση τετραγωνισμού των κτισμάτων και μετάθεση της πρόθεσης και του διακονικού από το δυτικό στο ανατολικό τμήμα του ναού.

Κατά την περίοδο αυτή λοιπόν, εξακολουθεί να επιβιώνει η Βασιλική της Παλαιοχριστιανικής περιόδου με κάποιες αλλαγές που σχετίζονται με την εξέλιξη της λειτουργίας. Διατηρείται ο δρομικός χαρακτήρας, ο χωρισμός των κλιτών με κιονοστοιχίες, ο νάρθηκας (το αίθριο εμφανίζεται πολύ σπάνια), το τρίβηλο και το σύνθρονο αλλά μειώνονται οι διαστάσεις των ναών και μετατίθενται οριστικά τα παραβήματα από το δυτικό στο ανατολικό μέρος του ναού, εκατέρωθεν του ιερού βήματος.

Εξέλιξη της παλαιοχριστιανικής δρομικής βασιλικής αποτελεί η τρουλαία βασιλική, ένας μεταβατικός τύπος που σταδιακά θα εξελιχθεί στο σύνθετο εγγεγραμμένο σταυροειδή ναό της μεσοβυζαντινής περιόδου.
Από τις αρχές του 7ου αι., τα τόξα που στήριζαν τον τρούλο της παλαιοχριστιανικής τρουλαίας βασιλικής μετατρέπονται σε τέσσερις αβαθείς καμάρες που διαμορφώνουν ένα σταυρόσχημο πυρήνα στο κεντρικό τμήμα του ναού. Οι μεγάλοι γωνιακοί κτιστοί πεσσοί βαθμιαία μειώνονται σε όγκο και στη θέση τους διαμορφώνονται μικρότερα στηρίγματα και γωνιακά διαμερίσματα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της μεταβατικής αυτής αρχιτεκτονικής είναι η Kοίμηση της Θεοτόκου στη Νίκαια της Βιθυνίας, περ. 600 μ. Χ, με συμπαγείς γωνιακούς πεσσούς,





Η Αγία Σοφία στη Θεσσαλονίκη, αρχές 7ου αι.. Εδώ εμφανίζεται η διάλυση των γωνιακών πεσσών και η αρχή της διαμόρφωσης των γωνιακών διαμερισμάτων,





Η Αγία Ειρήνη στην Κωνσταντινούπολη.





Στα μέσα του 8ου αι. διατηρείται η μορφή της βασιλικής στο ισόγειο ενώ στον όροφο οι καμάρες διαμορφώνουν σταυρό. Ο συνδυασμός βασιλικής στο ισόγειο και εγγεγραμμένου σταυρού στον όροφο θα εξελιχθεί βαθμιαία κατά την πρωτη και δεύτερη βυζαντινή περίοδο και θα διαμορφωθεί οριστικά κατά την παλαιολόγεια περίοδο, στο λεγόμενο «μικτό τύπο».

Β’ Βυζαντινή (Μεσοβυζαντινή) Περίοδος (843-1204 μ.Χ.)

Τα ιστορικά γεγονότα που καθορίζουν τη μεσοβυζαντινή περίοδο είναι η οριστική αναστήλωση των εικόνων, μετά τη Σύνοδο του Ιερατείου στην Κωνσταντινούπολη το 843 και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, το 1204, κατά την Δ΄ Σταυροφορία.




Παράλληλα, με την εγκατάσταση των Σλάβων στη Χερσόνησο του Αίμου, ήδη από τον 6ο αι., και την ίδρυση του πρώτου βουλγαρικού κράτους, το 680, η βυζαντινή αυτοκρατορία περιορίστηκε βασικά σε ελληνικά εδάφη ή σε χώρες έντονα επηρεασμένες από τον ελληνικό πολιτισμό, όπου κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα.

Αυτή την εποχή εξακολουθεί να υπάρχει ο τύπος της θολωτής ή της τρουλαίας θολωτής βασιλικής. Ο τελευταίος τύπος, με τα ίδια περίπου χαρακτηριστικά, εξελίσσεται στο μονόχωρο τρουλαίο με περιμετρικό διάδρομο τύπο της βυζαντινής περιόδου .
Νέοι αρχιτεκτονικοί τύποι είναι ο σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και ο οκταγωνικός Ναός.
Ο σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο τύπος, έχει τετράγωνη περίπου κάτοψη, με τέσσερα στηρίγματα για τη στήριξη του τρούλου, ο οποίος εδράζεται στη συνέχεια σε τέσσερα τόξα, με τη βοήθεια τεσσάρων σφαιρικών τριγώνων στις γωνίες. Τα τόξα αποτελούν τα μέτωπα των τεσσάρων καμαρών που καλύπτουν τις κεραίες του εγγεγραμμένου σταυρού.
Στον οκταγωνικό τύπο, ο τρούλος καλύπτει ολόκληρο το χώρο του κυρίως ναού. Εδράζεται σε οκτώ τόξα που αποτελούν τα μέτωπα τεσσάρων ημιχωνίων ή κογχών στις γωνίες και τεσσάρων τόξων στις πλευρές, με τη βοήθεια οκτώ σφαιρικών τριγώνων και στηρίζεται σε οκτώ στηρίγματα.

Στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης και της βόρειας Ελλάδας («Σχολή της Κωνσταντινούπολης»), η τοιχοποιία που συνηθίζεται είναι η απλή πλινθοδομή, αμιγής ή κατά την τεχνική της κρυμμένης πλίνθου και η μικτή τοιχοδομία ή τοιχοδομία από εναλλασσόμενες ζώνες λίθων και πλίνθων (opus mixtum).
Οι τύποι των ναών που απαντούν είναι ο μονόχωρος τρουλαίος με περιμετρικό διάδρομο και ο σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο που προέρχονται από την τρουλαία θολωτή βασιλική. Στη σφαίρα επιρροής της Κωνσταντινούπολης εντάσσεται και ο αγιορείτικος τρίκογχος τύπος που αποτελεί παραλλαγή του σύνθετου σταυροειδoύς εγγεγραμμένου με τρούλο τύπου, στον οποίο η βόρεια και νότια κεραία απολήγουν σε κόγχη.

α) Σταυροειδείς εγγεγραμμένοι με τρούλο (Κωνσταντινούπολη) :
· Το καθολικό της μονής Λιβός αφιερωμένο στη Θεοτόκο, που κτίστηκε το 907. Είναι η βόρεια εκκλησία συγκροτήματος ναών που δημιουργήθηκε κατά την παλαιολόγεια περίοδο. Η νότια εκκλησία, αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, μονόχωρος τρουλαίος ναός με περίστωο κτίστηκε μεταξύ των ετών 1282-1303 από τη Θεοδώρα, σύζυγο του Μιχαήλ του Η΄ του Παλαιολόγου, ως κοιμητηριακός ναός της οικογένειας.




· Το καθολικό της μονής Μυρελαίου, κτίστηκε γύρω στο 922, επάνω σε υποδομή που αργότερα μετατράπηκε σε υπόγειο σταυροειδή κοιμητηριακό ναό.



· Το καθολικό της μονής του Χριστού Παντεπόπτη, κτίστηκε γύρω στο 1100.



· Άγιοι Θεόδωροι, Ναός που κτίστηκε γύρω στο 1100. Στην παλαιολόγεια περίοδο, γύρω στο 1300, προστέθηκε εξωνάρθηκας που στεγάζεται με τρεις τρούλους.



· Μονή Παντοκράτορος. Συγκρότημα τριών εκκλησιών που ιδρύθηκε από τον Ιωάννη Β΄ Κομνηνό και τη σύζυγό του Ειρήνη, μεταξύ των ετών 1118-1136. Η νότια εκκλησία, είναι αφιερωμένη στο Χριστό Παντοκράτορα και η βόρεια στην Παναγία. Ανάμεσά τους διαμορφώθηκε μονόχωρος τρουλαίος ναός, ως κοιμητηριακό παρεκκλήσι της οικογένειας των Κομνηνών.




β) Μονόχωροι τρουλαίοι με περιμετρικό διάδρομο (Κωνσταντινούπολη):

· Καθολικό της Μονής της Χώρας, αφιερωμένο στο Χριστό, κτίστηκε επάνω σε παλαιότερο κτίσμα από τον Ισαάκιο Κομνηνό, γύρω στο 1120. Στις αρχές του 14ου αι., μεταξύ των ετών 1316-1321 ανακαινίστηκε από το μεγάλο Λογοθέτη Θεόδωρο Μετοχίτη, ο οποίος πρόσθεσε στα νότια και ένα ταφικό παρεκκλήσι.




· Καθολικό της Μονής της Παναγίας Παμμακαρίστου, κτίστηκε στις αρχές του 12ου αι. Μεταξύ των ετών 1314-1315, προστέθηκε στα νότια ένα ταφικό παρεκκλήσι στο σύνθετο σταυροειδή εγγεγραμένο τύπο, από τη Μαρία (μοναχή Μάρθα), χήρα του τότε κτήτορα, πρωτοστράτορα Μιχαήλ Γλαβά Ταρχανειώτη.




γ) Αγιορείτικος τρίκογχος τύπος:
· Καθολικό Μεγίστης Λαύρας, αφιερωμένο στην Παναγία, 965-1002.




(προσεχώς η συνέχεια για τη μεσοβυζαντινή αρχιτεκτονική στον ελλαδικό χώρο. Καληνύχτα σας :)))) )

Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009

Η γοητεία της χαρτογραφίας



Όταν χάνεσαι σε ένα παλιό χάρτη, κοιτώντας τον κόσμο όπως κάποτε ήταν, ή όπως πίστευαν οι χαρτογράφοι ότι ήταν, όταν εστιάζεις στις λεπτομέρεις που ελάχιστα απέχουν από τη εξαιρετική τέχνη της μικρογραφίας των εικονογραφημένων χειρογράφων, όταν σκεφτείς ότι η χαρτογράφηση που σήμερα είναι αποτέλεσμα δορυφόρων και υπολογιστών, κάποτε ήταν αποτέλεσμα κοπιωδών μετρήσεων με τα πόδια ή με περίπλου, τότε αντιλαμβάνεσαι την γοητεία, την τέχνη, την συλλεκτική και μουσειακή αξία των αρχαίων και μεσαιωνικών χαρτών, των προσπαθειών για την απεικόνιση της γης μας.

Ο αρχαιότερος γνωστός χάρτης είναι o χάρτης Akkadian. Είναι χάρτης μεσαίας κλίμακας, αν και η πήλινη πλάκα είναι διαστάσεων μόλις 7,6Χ6,8εκ. Η κατασκευή του τοποθετείται γύρω στο 2500 π.Χ. και βρέθηκε στα ερείπια της Ga Sur (250 χλμ βόρεια της Βαβυλώνας). Σήμερα, βρίσκεται στο σημιτικό μουσείου του πανεπιστημίου του Harvard. Ο χάρτης είναι προσανατολισμένος με την ανατολή προς τα πάνω. Απεικονίζει κοιλάδα που διασχίζεται από ποταμό, πιθανόν τον Ευφράτη και τα γύρω βουνά με ιδιαίτερο συμβολισμό. Το δέλτα του ποταμού καταλήγει σε λίμνη ή θάλασσα. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της απεικόνισης είναι ο συμβολισμός με κύκλους των σημείων του ορίζοντα. Χαρακτηριστική είναι επίσης η καθαρότητα των χαρακτήρων σφηνοειδής γραφής.




Ο αρχαιότερος παγκόσμιος χάρτης είναι του Κλαύδιου Πτολεμαίου (c. 90 – c. 168 μ. Χ.)Έλληνα μαθηματικού, γεωγράφου, αστρονόμου και αστρολόγου που έζησε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους στη Ρωμαϊκή Αίγυπτο.



..και η αρχαιότερη αναφορά σε πλανήτη βρίσκεται στο Βρετανικό μουσείο, πήλινη πινακίδα με παρατηρήσεις για τον πλανήτη Αφροδίτη, 7ος αιώνας π.Χ.



και ένας υπέροχος παγκόσμιος ζωδιακός χάρτης του 17ου αιώνα του Nicolaes van Geelkerchen. Άμστερνταμ.



και φυσικά έπεται συνέχεια... :)

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

«Aνάποδη κλωστή –το παραμύθι» www.mariachaniotaki.gr


Η ομάδα CMD παρουσιάζει την παράσταση «Ανάποδη Κλωστή- το παραμύθι» .

Η παράσταση «Ανάποδη κλωστή-το παραμύθι» αποτελεί συνέχεια και εξέλιξη της Performance – Installation με τον τίτλο «Ανάποδη κλωστή» που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο BIOS το 2008.
Η φετινή παράσταση που θα φιλοξενηθεί στο STUDIO ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ απευθύνεται σε παιδιά κι είναι ένα παραμύθι που μιλάει για το ταξίδι ενός παιδιού στον κόσμο της φαντασίας, ένα ταξίδι στο οποίο τον οδηγεί μια μαγική πυγολαμπίδα.

"…οι πυγολαμπίδες φέγγουν μόνο τη νύχτα. Να, όπως τα αστέρια που πέφτουν, μόνο που εκείνες είναι …ανάποδα αστέρια. Κι ύστερα, η μαγική πυγολαμπίδα πέταξε κι έφυγε... Το παιδί έτρεξε πίσω της και την ακολούθησε μέσα στο διάφανο δάσος. Μια γκρίζα… παράξενη ομίχλη, σαν γκρίζα σκόνη ξετυλίχθηκε γύρω του..."
Η παράσταση καταλήγει στην ερώτηση αν οι κόσμοι μέσα στους οποίους ταξιδέψαμε μαζί με την μαγική πυγολαμπίδα υπάρχουν: «λένε πως τα πιο όμορφα πράγματα είναι εκείνα που δεν φαίνονται"

Ένα ταξίδι φτιαγμένο από εικόνες, χαμόγελα και δάκρυα, σε ένα κόσμο, όπου κάθε επιθυμία και προσδοκία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Η Χώρα μας είναι μόλις ορατή … μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας .

Τους ρόλους του παιδιού και του αφηγητή έχει ο Ιπποκράτης Δελβερούδης και το ρόλο της μαγικής πυγολαμπίδας η Kasja Englund (απο την Σουηδία απόφοιτη της Σχολής του Jaques Lecoq στο Παρίσι).
Μαζί τους μέσα στους μαγικούς κόσμους της παράστασης εμφανίζονται δυο νέοι από την Θεατρική ομάδα της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας Σπαστικών με την καθοδήγηση στην κίνηση από την Kasja Englund.
Την Καλλιτεχνική Διεύθυνση (Κείμενο Σκηνοθεσία –Σκηνογραφία) έχει η Μαρία Χανιωτάκη .
Τη μουσική έγραψαν οι Γιώργος Bandoek Αποστολάκης και Μάριος Τσάγγαρης.
Τα video της παράστασης είναι του Μπάμπη Βενετόπουλου.
Οι φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα, η μελέτη της κατασκευής του σκηνικού χώρου του Τάσου Παπαιωάννου.
Κείμενα διαβάζει η Όλια Λαζαρίδου.

Η ιστορία μιλάει για το ταξίδι ενός παιδιού στον κόσμο της φαντασίας, ένα ταξίδι στο οποίο το οδηγεί μια μαγική πυγολαμπίδα. Τα παιδιά οδηγούνται σε ένα δικό τους ταξίδι. Σε έναν κόσμο μαγικό από επιθυμίες, πανέμορφους χώρους, ανησυχίες αλλά και χιούμορ.
«ΠΑΙΔΙ: λένε πως τα πιο όμορφα πράγματα είναι εκείνα που δεν φαίνονται...»

Έναρξη Παραστάσεων : Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2009 και για όλη τη χειμερινή περίοδο
(Νοέμβριος 2009 – Ιανουάριος 2010)
Ημέρες/Ώρες Παραστάσεων : Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή στις 11.00 π.μ.
Σάββατο στις 17.00 μ.μ.
Θέατρο: STUDIO ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ (Μαυρομιχάλη 134, Αθήνα, 2106453330)

Η παράσταση είναι προσαρμοσμένη έτσι ωστε να απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους όλων των ηλικιών, υποστηρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και οι κρατήσεις για κάθε παράσταση θα αφορούν αυστηρά κάθε σχολείο χωριστά.
Για κρατήσεις θέσεων και λοιπές πληροφορίες επικοινωνήστε τηλεφωνικά με την Ηρώ Ποταμούση στο 6976639058 ή με e-mail στη διεύθυνση iropotamousi@hotmail.com



«Ο σκοπός της παράστασης, εκτός από καλλιτεχνικός, είναι και βαθιά κοινωνικός και κατ’ επέκταση εκπαιδευτικός, μια και στην διανομή των ηθοποιών θα συμμετέχουν με την καθοδήγηση της Σουηδής ηθοποιού Kasja Englund απόφοιτη της Σχολής του Ζακ Λεκόκ στο Παρίσι, οι δύο νέοι από την θεατρική ομάδα της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών.
Σκοπός μας είναι να έχουμε την δυνατότητα να δοθεί η ευκαιρία σε αυτά τα παιδιά να εκφραστούν καλλιτεχνικά σε επαγγελματικό επίπεδο θεωρώντας την καλλιτεχνική έκφραση δικαίωμα όλων. Από τη άλλη θεωρούμε ότι αυτή μας η επιλογή είναι ένα βήμα προσέγγισης του κοινού και κυρίως των παιδιών θεατών με άτομα με ειδικές ανάγκες.
"Ένα θέμα που έχει αναμφισβήτητα μεγάλη κοινωνική εκπαιδευτική και καλλιτεχνική σημασία.Πιστεύουμε ότι η συμμετοχή των νέων αυτών στην παράσταση μας θα είναι πολύτιμη .Θα θέλαμε να μας δοθεί η δυνατότητα να μοιραστούμε την χαρά
τους μέσα από την συμμετοχή τους στην παράσταση μας . Πιστεύουμε ότι μια τέτοια πρωτοβουλία που λείπει από τον τόπο μας δίνει ταυτόχρονα και την ευκαιρία στους μικρούς θεατές μας να δουν ως ισότιμα μέλη τους ανθρώπους με αναπηρίες.
Επίσης η παρουσίαση ενός έργου που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους μας κάνει ακόμα περισσότερο υπεύθυνους όσο αφορά την φυσιογνωμία της παράστασης μας γνωρίζοντας την καλλιτεχνική, ψυχολογική, κοινωνική και εκπαιδευτική διάσταση που έχει το Παιδικό Θέατρο.
Γνωρίζουμε ότι απευθυνόμαστε σε παιδιά και εφήβους. Με ένα έργο που έχει δημιουργηθεί από μεγάλους όμως έχει αντίληψη ότι δεν πρέπει να παραβιάσει την αυθεντικότητα του παιδικού κοινού η να επιβάλλει απλοποιημένες αντιλήψεις που συχνά οι μεγάλοι έχουν για τα παιδιά. Ξέρουμε ότι δεν αρκεί ένα έργο να αρέσει στα παιδιά.
Η παράσταση μας έχει ως βασικό εργαλείο την μουσική και την εικόνα και λιγότερο τον λόγο.
Επιδιώκοντας έτσι στην καθιέρωση της εικόνας σα μια αυτόνομη ,ισοδύναμη και κυρίαρχη σκηνική γλώσσα . Γιατί πιστεύουμε πως όσο μεγαλύτερη είναι η διαύγεια του οπτικού πεδίου που προσφέρει η σκηνή στο παιδί τόσο πιο ελεύθερα μπορεί να αναπνέει η ευαισθησία και η φαντασία του.
Αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα της παράστασης μας δίνει την δυνατότητα να μπορούν να την παρακολουθήσουν οι μαθητές όλων των βαθμίδων .
Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται γι αυτό το σκηνικό αποτέλεσμα είναι μια σειρά από μαγικούς κόσμους που εναλλάσσονται μπροστά στο παιδί εμπνευσμένες από το θέατρο σκιών την καλλιτεχνική μας παράδοση, την παντομίμα εμπλουτισμένες με video και σύγχρονες τεχνικές που δημιουργούν ένα μαγικό κόσμο όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν.΄
Όλες οι εικόνες συνοδεύονται από μουσική ιδιαίτερα ποιοτική που μαζί με τις εικόνες δημιουργούν ένα κόσμο αντάξιο της φαντασίας των παιδιών.

Τα παιδιά μετά την παράσταση θα μπορούν να αποκαλύψουν τα μυστικά αυτού του κόσμου με την συνεργασία των ηθοποιών."

Μαρία Χανιωτάκη ( www.mariachaniotaki.gr)
Καλ. Διευθυντής Ομάδας CMD

«Δεν αποτελεί μέρος της δουλειάς μας το να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα που προέκυψαν από την δική μας ερευνητική διαδικασία . Η έρευνα μας στηρίζεται στις προσδοκίες μας στον εσωτερικό μας κόσμο ,στην ζωή γύρω μας στην παράδοση μας στις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου τώρα και πάντοτε. Στις ανησυχίες του σύγχρονου ανθρώπου.
Εκείνο που καλούμαστε να κάνουμε είναι να θέσουμε το ερώτημα στον θεατή δημιουργώντας ένα ελεύθερο πεδίο έτσι ώστε να μπορέσει να μοιραστεί τη θεατρική εμπειρία μαζί μας. Θέλουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε ο θεατής να συμμετέχει με την ελευθερία στη φαντασία του και την αντήχηση μέσα του. Να μπορέσει να δει τον δικό του κόσμο μέσα στην δουλειά μας όπως με αυθορμητισμό κι ελευθερία ξεκινήσαμε και δημιουργήσαμε κι εμείς το υλικό της παράστασης μας. Κάθε δημιουργία μας είναι και παραμένει μέρος μιας συνέχειας που έχει να κάνει με την πορεία του Θεάτρου στον τόπο μας αλλά και του Θεάτρου διεθνώς».
Δουλεύοντας γι αυτή την παράσταση –παραμύθι που απευθύνεται σε παιδιά βρισκόμαστε διαρκώς μπροστά στην αναγκαιότητα που μας οδηγούν τα λόγια των αδελφών Γκριμμ...:
«η Ποίηση δεν ζει παρά μονάχα εκεί όπου μπορεί να συναντήσει γυμνή την ανθρώπινη ψυχή, εκεί όπου μπορεί να δροσίσει , ν ανακουφίσει ,να ζεστάνει και να παρηγορήσει .»

Μέλη της Ομάδας CMD :
Μαρία Χανιωτάκη (Σκηνογράφος ΜA Wimbledon School of Art-Εικαστικός)
Αιμιλία Κακουριώτη (Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ- ΜArsh Glasgow School of Art)
Εύα Σταυρακάκη (χορεύτρια ), Αθηνά Γκαζάνη (Φωτογράφος),
Παναγιώτης Καφούσιας ( Τελειόφοιτος Γεωλογίας, Kαπ. Παν. Αθηνών -χορευτής)


Παραστάσεις : από Τρίτη έως Παρασκευή (για τα σχολεία) στις 11 το πρωί . Σάββατο στις 5 το απόγευμα για το κοινό
Τιμή εισιτηρίου: €15, φοιτητικό €12
STUDIO ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ, Μαυρομιχάλη 134 ,Αθήνα
Τηλ: 210.645.3330

Πληροφορίες:
MENTA ART EVENTS : 6974037500 ????
info@menta3.com - www.menta3.com

Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2009

Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2009

Παλαιοχριστιανική αρχιτεκτονική
(3ος αι. – μέσα 7ου αιώνα)

Η Παλαιοχριστιανική περίοδος (4ος – 7ος αι.) αρχίζει με την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης από το Μ. Κωνσταντίνο στα 330 και τη μεταφορά εκεί της έδρας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.




Η υποστήριξη του χριστιανισμού από τον Μ. Κωνσταντίνο και η αναγνώρισή του από τον Θεοδόσιο ως επίσημης θρησκείας του κράτους ενίσχυσαν το ρόλο της εκκλησίας. Επακόλουθη ήταν η ανάγκη για τη δημιουργία ενός λατρευτικού χώρου αντάξιου της νέας κατάστασης. Ο κυρίαρχος τύπος λοιπόν του παλαιοχριστιανικού Ναού ήταν η Βασιλική, ορθογώνιο κτίριο με κιονοστοιχίες που το χωρίζουν σε κλίτη, με κόγχη στην ανατολική πλευρά και στεγασμένο με ξύλινη στέγη.
Ο τύπος της Βασιλικής προέρχεται από τα δημόσια κτίρια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και συναντάται ως δρομική τρίκλιτη, πεντάκλιτη ακόμα και με 9 κλίτη, ή με εγκάρσιο κλίτος ή και δρομική σταυροειδής.


Η Αγία Αικατερίνη του Σινά. Τρίκλιτη δρομική βασιλική

Στα χρόνια του Ιουστινιανού προστίθεται ο τρούλος. Δείγμα σπουδαίο είναι φυσικά η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.




Άλλοι μεγάλοι ναοί αυτής της περιόδου είναι η Αγία Ειρήνη στη Κωνσταντινούπολη,





ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Έφεσο


Η τρουλλαία βασιλική του San Vitale στη Ραβέννα





και ο Nαός των Aγίων Σεργίου και Βάκχου στην Κωνσταντινούπολη στον οποίο εμφανίζεται για τελευταία φορά το επιστύλιο.





Άλλοι τύποι της παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής ήταν τα περίκεντρα οικοδομήματα και τα οκταγωνικά κτίρια. Ονομάζονταν Ευκτήρια, (Oratoria), Κυριακά (Dominicia), Βασιλικές (Basilica) και Μαρτύρια, διότι οι ναΐσκοι αυτοί ήταν κτισμένοι πάνω στους τάφους των μαρτύρων.


Περίκεντρος ναός στην αρχαία Αμφίπολη


Χριστιανικό Μαρτύριο στη Σελεύκεια της Αντιόχειας



Οκταγωνικός Ναός στο Λατερανό της Ρώμης

Η αρχαιότερη λεπτομερής περιγραφή χριστιανικού ναού, η οποία έφτασε ως σήμερα, είναι του εκκλησιαστικού ιστορικού Ευσεβίου (Εκκλ. Ιστ. Χ 4,37). Πρόκειται για το ναό του Παυλίνου στην Τύρο της Συρίας, που ανεγέρθηκε μεταξύ των ετών 313 και 322. Ήταν ένα περίστυλο τετράγωνο κτίριο το οποίο έμοιαζε με τις μετέπειτα βασιλικές. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε αυτό αναφέρονται τα μέρη του χριστιανικού ναού, όπως παγιώθηκαν στην κατοπινή ναοδομία, δηλαδή ο νάρθηκας, ο κυρίως Ναός και το Ιερό Βήμα. Στην ανατολική κόγχη του ναΐσκου βρισκόταν η Αγία Τράπεζα, σκεπασμένη με απλό λινό ύφασμα και εκεί τοποθετούνταν τα Τίμια Δώρα. Η Αγία Τράπεζα σε πολλές περιπτώσεις ήταν ο ίδιος ο τάφος του μάρτυρα.

Ο διάκοσμος αυτών των πρώιμων χριστιανικών ναών, όπως και των κατακομβών, ήταν απλός με συμβολικές (Σταυρός, ιχθύς, μονόγραμμα του Χριστού, περιστερά, φοίνιξ, καλός ποιμήν, Ορφεύς, ναυς, λύρα, άγκυρα, σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη) και διακοσμητικές παραστάσεις, (άμπελος, παραδείσια πτηνά, άνθη, καρποί, κλπ.).






Ο τύπος και η ονομασία της βασιλικής παραλήφθηκε από τους ειδωλολάτρες ρωμαίους (Basilica), και συγκεκριμένα από τον διαδεδομένο τύπο των μεγάλων δημόσιων πολύστηλων οικοδομημάτων των ρωμαϊκών αγορών (basilicas forences), τα οποία χρησίμευαν για εμπορικές συναλλαγές και δικαστήρια. Οι Ρωμαίοι είχαν παραλάβει αυτόν τον κτιριακό τύπο με τη σειρά τους από τους Έλληνες. Τέτοιο κτίριο ήταν η βασίλειος στοά των Αθηνών, που ονομάστηκε έτσι προς τιμή του άρχοντος βασιλέως.


Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο. Οι κίονες που χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους, δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα, ενώ τα κενά μεταξύ των κιονοκράνων ενώνονταν συνήθως με τόξα. Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες. Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων. Πάνω από αυτά υπήρχαν εντοίχια ψηφιδωτά. Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια μωσαϊκά. Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων, δίλοβων, τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων. Το μεσαίο και ψηλότερο κλίτος καλυπτόταν από δίρριχτη ξύλινη στέγη, ενώ τα πλάγια κλίτη με μονόρριχτη, επικλινή στέγη.

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Βήμα, το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού. Χωριζόταν από το κύριο μέρος του Ναού με χαμηλό τέμπλο. Στο κέντρο του ιερού βήματος βρισκόταν η αγία Τράπεζα και πάνω από αυτή βρισκόταν το κιβώριο, ένα θολωτό σκέπασμα, που στηριζόταν σε τέσσερις κίονες. Πίσω από την αγία Τράπεζα βρισκόταν ο θρόνος του επισκόπου και εκατέρωθεν οι έδρες των πρεσβυτέρων (σύνθρονο). Από το ιερό βήμα υπήρχε πύλη, η οποία οδηγούσε προς την κρύπτη, όπου φυλάσσονταν τα λείψανα των μαρτύρων.

Ο κυρίως ναός ήταν ο χώρος των πιστών. Στο μέσον του βρισκόταν ο άμβωνας.
Ο δυτικός χώρος πριν τον κυρίως ναό ονομαζόταν νάρθηκας, στον οποίο στέκονταν οι κατηχούμενοι, οι μετανοούντες, και οι προσκλαίοντες. Ο νάρθηκας επικοινωνούσε με τον κυρίως ναό δια ευρύχωρων θυρών του μεσαίου κλίτους. Βόρεια του νάρθηκα υπήρχε το Βαπτιστήριο, όπου υπήρχε σταυρωτή δεξαμενή για το βάπτισμα των ενηλίκων και νότια υπήρχε το Διακονικό.
Τέλος στον εξωτερικό χώρο, πριν το νάρθηκα, υπήρχε το αίθριο στο οποίο γίνονταν κάποιες υπαίθριες τελετές. Εκεί υπήρχε λουτήρας, η δεξαμενή με νερό, όπου καθαρίζονταν το ιερατείο και ο λαός.
Η διακόσμηση των βασιλικών ήταν ανάλογη με την επιβλητικότητα και τη μεγαλοπρέπεια των κτιρίων αυτών. Τα πάμπολλα μνημεία που μας έχουν διασωθεί, (άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης, Αχειροποίητος, Ραβέννα, Παλαιστίνη, κλπ.) δίνουν σαφή εικόνα για την λαμπρότητα αυτών. Υπέροχος ήταν ο γλυπτικός διάκοσμος, όπως για παράδειγμα τα κιονόκρανα, τα θωράκια του τέμπλου, η αγία Τράπεζα, το κουβούκλιο, το σύνθρονο και το Βαπτιστήριο. Η ζωγραφική, επειδή την εποχή αυτή είναι συμβολική, δεν έχει να μας δείξει αξιόλογα δείγματα. Αντίθετα εντυπωσιακά είναι τα ψηφιδωτά των τοίχων και των δαπέδων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα υπέροχα ψηφιδωτά της Ραβέννας (άγιος Απολλινάριος, άγιος Βιτάλιος, Βαπτιστήριο των Ορθοδόξων κλπ), της Θεσσαλονίκης (άγιος Δημήτριος, Αχειροποίητος, Μονή Λατόμου ), Μονή Σινά και αλλού.


Άγιος Δημήτριος, Θεσσαλονίκη




Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα